فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

چکیده :

انسان که موضوع تعلیم وتربیت و به عنوان یک عامل فعال در فرآیند تدریس مورد نظر است ، نیازها و رغبتهای متفاوتی دارد که بر اساس گفته ی تایلر (اگر برنامه ها و سایر فعالیت های مدرسه با توجه به رغبت های محصلان تنظیم شوند در این صورت به طور فعال در آنها شرکت می کنند و در نتیجه نه تنها بهتر و آسان تر یاد می گیرند بلکه می آموزند که چگونه خود را با شرایط مدرسه وفق دهند )

لذا در این مقاله به چند روش تدریس و سنجش تکوینی بر اساس نیاز و رغبت دانش آموزان اشاره شده است.

مقدمه :

معلمی حرفه ای متشکل از دانش و مهارت های گوناگون است . یک معلم باید برای تدریس مطلوب ، همزمان  مجموعه ای از دانش ها را به طور هنرمندانه در هم بیامیزد تا در مسیر ترکیب و بکارگری آنها تدریسی اثر بخش طراحی و در کلاس درس ارائه کند. اهداف آموزشی بر اساس چنین فعالیتی امکان تحقق می یابند . در واقع حرفه ی معلمی با تعامل مفهومی طیف متنوعی از دانش ها شکل می گیرد . در عصر جدید که معلم و دانش آموز در اقیانوسی از اطلاعات غوطه ورند ، معلم نقش سکان داری را دارد که کشتی و عوامل آن را به سمت مطلوبی هدایت می کند.

هایم گینوت (استاد تعلیم و تربیت کودک و نویسنده کتاب را بطه ی معلم و دانش آموز        

 می گوید:

{من به این نتیجه ی قاطع رسیدم که عامل تعیین کننده ی کلاس ، من هستم . این روش شخصی من است که این جو را بوجود می آورد . حال و هوای کلاس را روحیه ی روزانه ی من می سازد. من به عنوان معلم قدرتی دارم که می توانم زندگی شاگردانم را شیرین و تلخ کنم ، می توانم تحقیر یا تمسخر کنم ، صدمه بزنم یا درمان کنم ، روی هم رفته این پاسخ من است که تشدید یا تخفیف یک بحران ، و انسان یا نا انسان شدن یک کودک را معین می کند}.

معلم به عنوان هدایت گر باید نیاز محصل خود را بشناسد و بر اساس آن کلاس درس را اداره کند.

رالف تایلر (1970) می گوید { اگر برنامه ها و سایر فعالیت های مدرسه با توجه به رغبت های محصلان تنظیم شوند در این صورت دانش آموزان به طور فعال در آنها شرکت می کنند و در نتیجه نه تنها بهتر و آسانتر یاد می گیرند بلکه می آموزند که چگونه خود را با شرایط مدرسه وفق دهند}.

در این مقاله چند روش تدریس و کلاس داری بر اساس رغبت و نیاز به با هم زیستن و دانستن برای زیستن که از شیوه های فعال و پویای درس علوم تجربی است ،طی سالهای گذشته آموخته و بکار گرفته ام ،  را برای شما گرامیان بیان می کنم . امیدوارم همکاران و استادان گرامی اشکالهای کارم را بررسی و بنده را در این امر خطیر راهنمایی و یاری نمایند

چند روش :

تدریس پویای علوم تجربی بر اساس  آموزش فعال علوم

ازنیاز تا عمل

درس علوم تجربی ، درس یادگیری بعضی از دانشها برای استفاده عملی بهتر در زندگی است . بنابراین . بخش تئوری باید به گونه ای با بخش عملی آمیخته شود که هم قوه ی جستجو گری را در دانش آموزان شکوفا  نماید و هم دانستن و کشف مجهولات را برای آنها نشاط آور سازد و هم آنچه را برای زندگی در دنیای امروز و فردا به آن نیازمندند به آنها بیاموزد .

آموزش فعال و پویای درس علوم تجربی فرد را قادر می سازد راه حل مسائل و کشف مجهولات را بیابد که این آموختن برای زیستن است .

اکنون توجه شما را به چند روش تدریس و سنجش تکوینی در کلاس درس خویش جلب  می کنم.

1- تدریس بخش دنیای زنده بصورت گروهی با شرکت در یک پیک نیک .

   - هدف : آشنایی با موجودات زنده ، رشد ، تکثیر و نحوه زندگی آنها

   - عملکرد : برای این منظور قبلاً از دانش آموزان خواسته می شود اگر موجود زنده ای اعم از گیاه یا جانور در منزل دارند برای جلسه آینده به کلاس بیاورند.

برای این منظور کلاس درس به حیاط مدرسه انتقال داده می شود و به روش پیک نیک و دور هم نشستن کلاس اداره می شود ، چون انسان فطرتاً موجودی  طبیعت گراست ، اغلب دانش آموزان با انگیزه و رغبت بیشتری در این فعالیت شرکت می کنند .

جلسه درس پس از حضور و غیاب و پرسش از دروس گذشته به این روش آغاز می شود که ؛ از دانش آموزان پرسیده می شود موجود زنده به چه موجودی گفته می شود ؟ دانش آموزان با شرکت در بحث ، نظرات خود را بیان می کنند . سخنان آنان را روی تخته نوشته تا از نتیجه ی آنها مشخصات و ویژه گی های موجود زنده بدست آید . سپس از آنها خواسته می شود هدف از این ویژه گی ها چیست ؟ برای فعال تر نمودن دانش آموزان از آنها خواسته می شود برای جلسه آینده هدف از این ویژه گی ها را با پرسش از بزرگتر ها – کتاب هایی که خوانده اند و یا کسب اطلاعات از اینترنت نوشته و به کلاس بیاورند . تا در بحث جدید شرکت نمایند .

در مرحله بعدی ، موجودات زنده دانش آموزان توسط خودشان معرفی شده ، و هر دانش آموز موظف است در مورد موجود زنده ای که به کلاس آورده  است و در مورد نحوه زندگی ، تغذیه ، روش تولید مثل و یا تکثیر- نحوه نگهداری از آن موجود و .... مطالبی را برای همکلاسیهای خود بیان کند.

نتیجه اینکه ، دانش آموزان با موجودات زنده ی متفاوتی که می توانند آنها را در محیط زندگی خود همراه داشته باشند ، آشنا شده و با کسب اطلاعات درصورت تمایل از آنها نگهداری کنند .

2- تدریس اندامها و دستگاههای بدن با تشریح اندامهای طبیعی توسط معلم و دانش آموزان .

  - هدف : مشاهده و تشریح بصورت گروهی .

- عملکرد : برای این منظور جهت تدریس دستگاههای گردش خون و دفع ادرار و تنفس ابتدا در حین تدریس توسط معلم تشریح شده و ضمن آنکه تصویر آن روی تخته کشیده می شود ، قسمتهای مختلف آن توضیح داده شده و ساختمان آن  بررسی می شود . سپس دانش آموزان گروههای مختلف ، اندام مورد نظر را که به آزمایشگاه آورده اند ، تشریح می کنند و ساختمان و نوع کار هر قسمت را شرح می دهند . در این روش دانش آموزان اندامها را به عینه مشاهده نموده و امر یادگیری – یاد دهی تسهیل می یابد .

3- سنجش عملکردی :

-هدف : با لا بردن سطح دقت و کنجکاوی دانش آموزان در کارهای علمی – آزمایشگاهی

- عملکرد: در این آزمونها که به دو صورت عملی و کتبی برگزار می شود دانش آموز آزمایشهای انجام شده را مجدد با دستور کار انجام داده و یا به سوالات تئوری مربوطه که بر اساس هفت سطح حیطه ی یادگیری بصورتهای متفاوت مطرح می شود پاسخ می دهد .

در بعضی از موارد از دانش آموزان خواسته می شود در صورت تمایل ماکت اندام ها را با خمیر کاغذ که طرز تهیه آن نیز آموزش داده می شود را درست کنند و به کلاس بیاورند نمره ی این کارها بعنوان نمره ی مستمر و سنجش تکوینی محسوب می شود .

4- سنجش مشارکتی  و گروهی :

- هدف : مبادله اطلاعات بین دانش آموزان یک گروه با بنیه ی عملی متفاوت .

- عملکرد : در این روش دانش آموزان در گروههای مختلف با بنیه ی علمی متفاوت سازمان دهی می شوند ، سوالات مطرح می شود و گروهها به صورت مشورتی با هم پاسخ می دهند . دراین روش اطلاعات بین دانش آموزان مبادله شده و سپس معلم از بین برگه های افراد گروه ، فقط یک برگه را تصحیح نموده نمره را برای کل گروه ثبت می نماید .

در ارزشیابی گروهی و یا به عبارتی مشارکتی ، این امکان فراهم می شود تا یاران آموزشی ( افراد ذیربط ، ذینفع و ذیعلاقه ) در فرآیند قضاوت نسبت به برنامه مورد ارزیابی سهمی بر عهده داشته باشند . کاربرد این الگو  در نظام آموزشی ابزاری برای بدست آوردن تجربه و فراگیری از تجربیات است . و شرکت کنندگان در برنامه را قادر می سازد که از تجارب ، موفقیتها و نا کامی های پیش آمده ، درس بیاموزند تا بتوانند بهتر عمل کنند .